Allereerst: Carla en haar definitie van werkstress
Carla Habets: ‘’Het is gezond om af en toe wat stress te ervaren. Maar als er sprake is van problematische werkstress, dan bevindt iemand zich langdurig in een situatie die niet prettig voelt en is hij of zij de balans kwijt is. Dit kan te maken hebben met verschillende redenen. Denk daarbij aan té veel werk, stress met collega’s of werk dat niet bij iemand past. Als dat te lang aanhoudt ontstaan er lichamelijk en fysieke klachten.’’

Is HR verantwoordelijk voor werkstress?
‘’Nee, ik vind niet dat een HR professional alleen verantwoordelijk is voor het beperken van stress door werk bij medewerkers. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Zowel voor de werkgever als de HR professional en vooral ook de medewerker zelf. De medewerker is vanzelfsprekend eigenaar van zijn eigen loopbaan en dus ook van de stress die daar wellicht bij komt kijken. Degene moet zelf actie ondernemen om stress te voorkomen of werkstress te verminderen. Een leidinggevende of HR kan hierin ondersteunen.''

Wat kun je nu als HR professional of werkgever doen om stress door werk bij je medewerkers te beperken? Carla deelt 4 waardevolle tips:

1. Oprechte aandacht voor elkaar
‘’Het is van belang dat de HR professional en leidinggevende goed opletten op wat er op de werkvloer gebeurt. Wat speelt er bij je medewerkers en hoe gaat het met ze? Communicatie is daarbij erg belangrijk. Je ziet vaak dat stress door werk bij een collega wel wordt geconstateerd, maar vervolgens niet wordt benoemd. Daarin kun je veel winnen. Juist door het bespreekbaar te maken. Zowel als leidinggevende, HR professional en als collega. Dit kan al door oprecht te vragen: Hoe gaat het met je?’ Toch is het vaak een lastig en beladen onderwerp. Wat mag je vragen en wat niet? Persoonlijk vind ik dat we als mensen en collega’s onderling zeker mogen vragen hoe het met de ander gaat. Creëer een (werk)cultuur waarin het logisch is dat je naar elkaar omkijkt en vraagt hoe het met de ander gaat. En niet zozeer omdat het moet, maar vooral vanuit oprechte interesse in je medemens. Daardoor durven medewerkers ook eerder naar een leidinggevende of HR te stappen, als het even niet zo lekker gaat. Het voelt binnen zo’n cultuur dan veilig om een hulpvraag te stellen.’’

2. Aandacht voor verschillende groepen medewerkers
‘’Kijk ook eens naar welke ‘groepen’ medewerkers je binnen je organisatie hebt. Zijn er bijvoorbeeld veel medewerkers met financiële problemen? Hoe kun je die groep mensen wat meer ontlasten? Niet zo zeer door financiële hulp aan te bieden, maar door hen te leren omgaan met hun financiële situatie. Of te verwijzen naar een dienstverlener die daarbij kan helpen. Misschien heb je ook een groep die mantelzorger is. Bespreek de situatie met deze mensen en kijk hoe je als werkgever kunt helpen. Uiteindelijk is de medewerker zelf verantwoordelijk voor zijn eigen balans. Als werkgever kun je daarin wel veel faciliteren.’’

3. Tools en interventies om werkstress te beperken
‘’Er zijn steeds meer tools en interventies beschikbaar om stress door werk te beperken. Zoals apps om op een laagdrempelige manier in gesprek te gaan met coaches of een huisarts. Deze apps zijn vaak anoniem te gebruiken voor medewerkers, zonder dat de werkgever daar een bericht van ontvangt. Dit houdt het laagdrempelig. Een gesprek met bijvoorbeeld een coach of huisarts via een app kan al bijdragen aan stressvermindering. Je voorkomt zo dat de problemen verder opstapelen. Vooral jongeren chatten liever eerst even voordat ze naar een hulpverlener gaan. De toegankelijkheid van een app wordt door jonge mensen als prettig ervaren. Daarin zie ik wel een verschil in generaties en hun behoeftes. Het is daarom goed om verschillende mogelijkheden aan te bieden aan je medewerkers. Een andere manier om stress door werk te beperken is bijvoorbeeld de inzet van een loopbaancoach voor een vrijblijvend gesprek. Een centrale vraag hierbij is: ‘Krijg je nog genoeg energie van je werk?’’

4. Zorg voor een vitale en veilige werkomgeving
‘’85% van alles wat we doen, wordt onbewust beïnvloed door onze omgeving. Daarom is het belangrijk om een vitale en veilige werkomgeving te creëren. Wordt binnen een organisatie bijvoorbeeld gestimuleerd om een sta-bureau te gebruiken? Dan wordt dit ook als normaal gezien op de werkvloer. Als werkgever heb je daar dus zeker invloed op. Het is uiteindelijk een kwestie van uitproberen wat bij jouw organisatie past. Daar is geen kant-en-klare oplossing voor. Stem af wat de medewerker nodig heeft. En zorg dat de beschikbare tools gemakkelijk vindbaar zijn. Ik zie vaak dat organisaties heel veel aanbieden, maar dat er weinig gebruik van wordt gemaakt. Breng dit dus regelmatig onder de aandacht via een leidinggevende of het intranet. Het gaat om de kracht van herhaling. Spreek vooral ook de medewerkers aan die nog niet vastlopen en richt je niet alleen op de medewerkers waar het probleem al aan de orde is. Juist in het voorkomen van stress kun je als werkgever veel winst behalen.’’

Een succesvol voorbeeld uit de praktijk
‘’Ik zie in de praktijk steeds meer organisaties die al goed omgaan met stressvermindering bij hun medewerkers. Ik deel graag een voorbeeld van een thuiszorgorganisatie. Het grootste deel van deze medewerkers is de hele dag onderweg en ervaren bij hun cliënten soms behoorlijke stressvolle situaties. In het verleden gingen deze medewerkers na het werk direct naar huis. Zo’n werkdag werd dus niet meer nabesproken. De werkgever en HR professional van deze thuiszorgorganisatie hebben deze werkwijze daarom veranderd. Iedereen komt na de dienst nog even bij elkaar met een kopje koffie. De stressvolle momenten van die dag worden op die manier met elkaar besproken. Daarnaast is er daardoor meer verbondenheid met elkaar. Ook kun je makkelijker bij elkaar inchecken en ventileren. Dat heeft goed geholpen om het stressniveau bij deze thuiszorgorganisatie te verlagen. Het is wel belangrijk om medewerkers mee te nemen in het belang van deze koffiemomentjes, zodat ze zelf de voordelen ervan ervaren. Zorgmedewerkers zijn van nature al zorgzaam. Als je ziet dat een collega er niet zo lekker bij zit, wordt er ook naar elkaar geluisterd en hulp geboden. Het organiseren van een gezamenlijke afsluiting van de dag, heeft dus voor zowel de werkgever als medewerker voordelen.‘’

Is dit voorbeeld ook toepasbaar op andere sectoren?
‘’Dit voorbeeld is zeker toepasbaar op alle andere sectoren. Dit werkt bijvoorbeeld ook goed in de financiële dienstverlening of andere kantoorfuncties. Thuiswerken is voor mensen op kantoor heel normaal geworden. Maar het is ook goed om af en toe een dagje met collega’s af te spreken op kantoor. Dan heb je een hele andere dynamiek met elkaar. Zo merk je het ook sneller als iemand niet zo lekker in zijn vel zit. Dat kun je thuis achter een scherm via Teams toch minder goed zien. Een fijne sociale werkomgeving resulteert weer in minder werkstress bij je medewerkers.’’

Hoe ga jij zelf om met werkstress?
‘’Ik zorg voor voldoende ontspanning tijdens een werkdag. Ik probeer niet te lang achter elkaar te zitten en tussendoor te bewegen. Bij hele drukke periodes neem ik tussendoor extra rust door bijvoorbeeld minstens een halfuur te gaan wandelen. Ondanks dat mijn werkvoorraad dan toeneemt. Door terug te schakelen kun je daarna ook meer werk verzetten. Dat helpt om mijn stress door werk te verminderen! En daarnaast: ik doe werk wat ik leuk vind en bij mij past. Ik krijg energie van mijn werk. Daardoor kan ik ook veel meer hebben. Als je werk doet wat niet bij je eigen werkwaarden past, wordt het heel moeilijk. Je kunt dan wel ontspan momenten inplannen, maar dat is niet voldoende. Je zult dan andere keuzes moeten maken. Je tijd is beperkt dus doe vooral wat je leuk vindt!’’

Luister nu naar de podcast: Is HR verantwoordelijk voor werkstress?
Deze blog is gebaseerd op de aflevering: ‘Is HR verantwoordelijk voor stress door werk?’ van onze podcast Maar eerst koffie. Tijdens deze aflevering gaat Anne Dolman in gesprek met Carla Habets, specialist vitaliteit en duurzame inzetbaarheid. In 20 minuten bespreken we dit onderwerp met diverse waardevolle tips en inzichten voor HR professionals. Hulp nodig met duurzame inzetbaarheid binnen jouw organisatie? Neem dan contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek. Wij helpen je graag!